Lời giới thiệu

Động cơ điện là thiết bị phổ biến nhất trong tất cả các nhà máy công nghiệp lớn nhỏ và đặc biệt là trong các nhà máy nhiệt điện, hoá chất và lọc hoá dầu.
Từ hôm nay chúng tôi sẽ có một loạt các bài viết giới thiệu về động cơ điện và các dạng hư hỏng của nó (chủ yếu nói về động cơ điện cảm ứng 3 pha).
Các phần sẽ trình bày là:
1.    ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU
2.    ĐỘNG CƠ CẢM ỨNG BA PHA
3.    Các thông số quan trọng ghi trên nhãn máy và ý nghĩa của chúng
4.    Hướng dẫn bảo dưỡng động cơ điện
5.    Các dạng hư hỏng của ĐỘNG CƠ ĐIỆN

1. ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU

- Khái niệm
Động cơ điện một chiều thuộc về máy điện một chiều là loại máy điện hoạt động với nguồn điện một chiều. Chúng có thể vận hành theo chế độ máy phát điện hoặc chế độ động cơ điện. Nghĩa là máy điện một chiều có thể chuyển hóa cơ năng thành điện năng một chiều hoặc biến đổi điện năng một chiều thành cơ năng.
Hình cắt động cơ điện 1 chiều
Mặc dù ngày nay máy điện xoay chiều đang được sử dụng rộng rãi nhưng trong nhiều trường hợp vẫn cần đến máy điện một chiều, chẳng hạn máy điện một chiều vận hành ở chế độ động cơ được dùng trong ô tô điện, tàu thủy, máy bay, động cơ chấp hành của dây truyền sản xuất… hoặc vận hành ở chế độ máy phát để tạo điện áp một chiều cho thiết bị điện hóa, máy hàn điện chất lượng cao…
Máy điện một chiều thường được sản xuất với công suất nhỏ và vừa vì công việc bảo dưỡng cổ góp điện và chổi than sẽ càng phức tạp khi máy có công suất càng lớn.

Ưu điểm của máy điện một chiều:

Ưu điểm nổi bật của máy điện một chiều là có moment mở máy lớn, do vậy kéo được tải nặng khi khởi động. Ngoài ra, phạm vi điều chỉnh tốc độ rộng, khoảng nhảy cấp tốc độ nhỏ phù hợp với hệ thống tự động hóa khi cần thay đổi mịn tốc độ.

Khuyết điểm:

Nhược điểm chủ yếu của máy điện một chiều là bộ phận cổ góp có cấu tạo phức tạp và đắt tiền nhưng hoạt động kém tin cậy vì thường hư hỏng trong quá trình vận hành nên cần bảo dưỡng và sửa chữa thường xuyên. Ngoài ra, tia lửa điện phát sinh trên cổ góp – chổi than sẽ gây nguy hiểm trong môi trường dễ cháy nổ. Nhược điểm nữa là do mạng điện cung cấp chủ yếu ở dạng xoay chiều nên khi cần cho máy điện một chiều hoạt động phải có bộ chỉnh lưu hoặc máy phát điện một chiều đi kèm.
Xem tiếp cấu tạo động cơ điện 1 chiều ở phần 2
Thanh Sơn